De perfectionist
Het enneagramtype beschrijft je persoonlijkheid dus niet in detail maar geeft het onderliggende patroon, zoals een kaart niet het landschap exact weergeeft, maar de kenmerkende structuren in dat landschap.
Kenmerkende eigenschappen
Wanneer je je herkent in de Perfectionist (of Verbeteraar, Hervormer), dan zijn eigenschappen als integriteit, betrouwbaarheid, degelijkheid, verantwoordelijkheidsgevoel, precisie, oog voor detail, grondigheid waarschijnlijk op jou van toepassing. Maar ook kritisch vermogen, een hoge lat voor jezelf en anderen, een sterk normbesef of plichtsbesef, een sterk gevoel voor goed of fout en moeite met ontspannen en genieten.
Aandacht en energie
Je aandacht gaat vaak als vanzelf uit naar wat niet goed is of verbeterd kan worden. Alsof een interne criticus je steeds influistert wat goed is en wat niet. Het kan altijd beter. Je hebt een standaard in het hoofd (‘zo hoort het’), waarmee je de dingen – en jezelf – vergelijkt.
Je steekt dan ook veel energie in dingen goed of beter doen, zorgen dat je geen fouten maakt, je verantwoordelijk opstellen, onderdrukken wat niet goed is in jouw ogen – vaak boosheid – en bezorgdheid rondom het juiste doen.
Last van
Je hebt wellicht last van de constante aanwezigheid van interne kritiek, die je gevoel van eigenwaarde aantast en spanning, zorg en eenzaamheid veroorzaakt, en actie bemoeilijkt; het vergelijken met anderen en het jezelf ervaren als niet goed genoeg; het uitstellen van plezier; uitbarsting van de onderdrukte emoties; verdwijnen in detail, wat productiviteit belemmert; teveel zorg en kritiek geven; het moeilijk om kunnen gaan met kritiek van anderen.
Anderen
Anderen zullen wel eens moeite hebben met jouw kritische geest en perfectionisme, of het gevoel hebben dat ze het zelden goed doen in jouw ogen, je oog voor detail als vertragend ervaren of last hebben van je uitstraling van ingehouden woede. Tegelijkertijd zullen zij jouw kwaliteiten, inspanning, juiste actie, eerlijkheid, verantwoordelijkheid, zorg voor verbetering, vlijt, idealisme, hoge standaarden, zelfstandigheid, toewijding, herkennen en waarderen.
Onderliggend
Als gezegd is het niet je gedrag maar de onderliggende drijfveren en patronen, die jouw enneagramtype bepalen. Je persoonlijkheid stoelt op een onderliggende basisovertuiging, die zich in de eerste levensjaren vormt. De basisovertuiging van iemand met type 1 is dat de wereld verre van perfect is en oordelend en bestraffend is op het gebied van fouten, slecht gedrag en impulsiviteit. Hierdoor raak je ervan overtuigd dat je liefde en waardering verkrijgt door goed te zijn, fouten te corrigeren en te voldoen aan de eisen van de kritische geest. Gelijktijdig ontwikkel je wrok en schuldgevoel over impulsiviteit en slecht gedrag. Ongewenste impulsen en boosheid onderdruk je en wanneer deze desondanks opkomen vervang je ze door een betere reactie.
Persoonlijke ontwikkeling
Voor jouw persoonlijke ontwikkeling is het belangrijk om te aanvaarden dat er meer dan één goede manier is en dat de ‘foute’ manier van de ander gewoon een verschil is. Aanvaarden van onvolkomenheden in jezelf en de ander. Regels en strengheid in twijfel trekken, niet als dogma hanteren, flexibiliteit. Wrok als signaal opvatten voor onderdrukte gevoelens. Tijd inruimen voor plezier en ontspanning.