5. De Waarnemer
Het enneagramtype beschrijft je persoonlijkheid dus niet in detail maar geeft het onderliggende patroon, zoals een kaart niet het landschap exact weergeeft, maar de kenmerkende structuren in dat landschap.
Kenmerkende eigenschappen
Wanneer je je herkent in de Waarnemer, dan zijn eigenschappen als leergierig, veel weten, nadenkend, niet gepassioneerd (kalm in crisis), respectvol, zonder oordeel, in staat een geheim te bewaren, waarderen van het simpele, betrouwbaarheid en niet opdringerig zijn waarschijnlijk op jou van toepassing. Maar wellicht ook: (ogenschijnlijke) afstandelijkheid, rationaliteit en afgesloten.
Aandacht en energie
Je aandacht gaat als vanzelf naar observeren en denken, naar feiten en analyses. Naar het afsluiten van uw gevoel en het verminderen/beheersen van je behoeftes om onafhankelijk te kunnen zijn. Je steekt energie in het verkrijgen van privacy van tijd en ruimte; in objectief waarnemen; in onafhankelijkheid door eigen behoeften en wensen te beperken; in het beheersen van sterke gevoelens (met name angst); in het bewaken van grenzen en het onverwachte; in zorg om behoud van voldoende energie; in segmenteren; in kennis om het leven uit te leggen.
Last van
Je hebt wellicht last van het isoleren van je eigen gevoelens en ervaringen, speciaal in hier en nu; teveel terugtrekken en behoefte aan verbinding; gevoelens van ontoereikendheid; het moeilijk vinden als dingen anders lopen dan je gepland had; je overvraagd voelen; gevoel dat je meer toeschouwer bent dan deelnemer.
Anderen
Anderen zullen je kwaliteiten herkennen en tegelijk wellicht als lastig ervaren dat zij te weinig verbinding ervaren en zich buitengesloten voelen; het gevoel hebben dat zij degene moeten zijn die de verbinding maakt of de confrontatie aan moet gaan; jouw behoefte aan privacy als afwijzing ervaren; het gevoel hebben intellectueel tekort te schieten bij jou.
Onderliggend
De basisovertuiging van iemand met type 5 is dat de wereld teveel eisend en te weinig gevend is. Als gevolg daarvan bent je gaan geloven dat je je kunt beschermen tegen inbreuk door jezelf af te schermen, zelfvoorzienend en onafhankelijk te zijn, je verlangens te beperken en door kennis te verzamelen. Ook ben je geneigd je gevoel van je verstand los te koppelen en zo de impact te verminderen van je gevoelens en van de gevoelens van anderen.
Persoonlijke ontwikkeling
Voor jouw persoonlijke ontwikkeling is het van belang om jezelf toe te staan gevoelens te ervaren; te begrijpen dat terugtrekken juist inbreuken uitlokt; actie te nemen; deel te nemen; lichamelijke activiteiten.